Klasa VII
Nauczyciel – Ewa Klepko
Książki – „Sercem w stronę ojczyzny’- czytanka z ćw. $ 40
Historia Polski – Polska w niewoli $ 5
Zadanie domowe
************************************************
Lekcja 26
25 marca 2025r
26 marca 2025r
Temat; Powtórzenie wiadomości z historii – czas niewoli.
1.Powstanie listopadowe -data i miejsce wybuchu; kto zaczął powstanie?;jak się zakończyło?
2.Co to była ,,Wielka Emigracja”?
3.Kto należał do ,,Wielkiej Emigracji” – wymień przynajmniej 3 przedstawicieli i napisz co robiły te osoby.
4.Co to była ,,rzeź galicyjska” i w jakim zaborze się odbyła?
5.Jak się żyło Polakom w zaborze rosyjskim?
6.Wyjaśnij pojęcia:,,wóz Drzymały”; Września
Napisz także w jakim zaborze miały miejsce.
7.Powstanie styczniowe: rok wybuchu; kto był przywódcą powstania?; jak się zakończyło?
8.Wyjaśnij pojęcia:,,biali” ,,czerwoni” ,,branka”.
Zadanie domowe:
Proszę przygotować się do testu z historii.
************************************************
Lekcja 25
18 marca 2025r
19 marca 2025r
Temat;Powstanie styczniowe.
Liczebniki.
1.Sytuacja Polaków na terenie zaboru rosyjskiego.
2.Stronnictwo ,,Białych” i ,,Czerwonych”. (Historia – str.62/63; internet)
3.Przebieg i klęska Powstania Styczniowego.
4.Przypomnienie wiadomości o liczebnikach głównych i porządkowych.(str.185 i 187)
Zadanie domowe:
1.Przeczytaj ze zrozumieniem tekst ze str.115/116 oraz wykonaj ćw.1 str.116/117
2.Podręcznik- cała str.186 oraz ,,zadanie domowe” ze str.188.
3.Test z historii – za dwa tygodnie, 1 kwietnia.
4.Pamiętaj o pracy pisemnej i wierszu.
************************************************
Lekcja 24
11 marca 2025r
12 marca 2025r
Temat; Miłość matki jako największa wartość.
1.Jacy jesteśmy dla swoich mam? (dyskusja)
2.Jak wykonujemy nasze obowiązki domowe?
3.Zapoznanie się z tekstem pt.,,Cisza …i mój wstyd” (str.107, osoby nieobecne proszę o wykonanie polecenia 1 str.108)
4.Co to jest miłość i jakie są jej rodzaje? (str.102)
4.Miłość matki do dziecka jest:
-bezwarunkowa
-niezmienna
-bezinteresowna (str.109)
5Jakie emocje budzi w nas miłość? (str.103)
Zadanie domowe:
1.Książka – ćw.1,2 str.108 i 109.
2.Naucz się pięknie czytać wiersz pt.,,Dziękuję Ci za drobiazgi..” (str.110)
2.,,Rola miłości w życiu człowieka” – napisz wypracowanie na kartkach, termin oddania za 2 tygodnie.
PYTANIA POWTÓRZENIOWE Z HISTORII KLASA 7
1.Powstanie listopadowe:
- data i miejsce wybuchu
- kto zaczął powstanie?
- jak się zakończyło?
2.Co to była ,,Wielka Emigracja”?
3.Kto należał do ,,Wielkiej Emigracji” – wymień przynajmniej 3 przedstawicieli i napisz co robiły te osoby.
4.Co to była ,,rzeź galicyjska” i w jakim zaborze się odbyła?
5.Jak się żyło Polakom w zaborze rosyjskim?
6.Wyjaśnij pojęcia:
- ,,wóz Drzymały”
- Września
Napisz także w jakim zaborze miały miejsce.
7.Powstanie styczniowe:
– rok wybucchu
– kto był przywódcą powstania?
– jak się zakończyło?
8.Wyjaśnij pojęcia:
-,,biali” -,,czerwoni”
-,,branka”
************************************************
Lekcja 23
4 marca 2025r (grupa wtorkowa)
Temat; Powtórzenie wiadomości z gramatyki i ortografii.
Tłumaczenie tekstów.
1.Zasady prawidłowego tłumaczenia tekstów.
2.Czas przeszły czasowników. (kartki dodatkowe)
3.Prawidłowe używanie spójników i przyimków. (kartki dodatkowe)
4.,,Sznur wyrazowy” – gra metodyczna z użyciem rzeczowników, praca w grupach.
Zadanie domowe:
Wykonaj tłumaczenie tekstu i uzupełnij.(kartki dodatkowe)
****************************************************
Lekcja 22
25 lutego 2025r
26 lutego 2025r
Temat; Jak wyglądało życie Polaków pod zaborami?
1.Życie Polaków pod zaborem rosyjskim, pruskim i austriackim. (Historia str.60 i 61)
2.Na czym polegała ,,rzeź galicyjska”?
2.Jakie wydarzenia miały miejsce we Wrześni?
3.Analiza tekstu pt.,,Wóz Drzymały” (Czytanka str.144)
4.Michał Drzymała jako symbol męstwa i niezłomności w obronie swojego domu, swojego prawa i godności.
Zadanie domowe:
1.Poprawne czytanie na czas – ramka str.144.
2.Podręcznik -ćw.3,4 str.145-146.
3.Grupa środowa dodatkowo proszona jest o dokładne przeczytanie tekstu pt.,,Wóz Drzymały” (str.144)
****************************************************
Lekcja 21
18 lutego 2025r
19 lutego 2025r
Temat; Jak być odważnym?
1.Test – prawidłowa pisownia wyrazów z ,,u” oraz ,,ó”.
2.Co oznacza słowo ,,odwaga”?
3.W jakich sytuacjach i w jaki sposób wykazujemy się odwagą? (dyskusja, Kącik nastolatka str.95))
4.Zapoznanie się z tekstem pt.,,Śnieżna kula”.(str.93/94; ustnie polecenie 1 -a,b,c,d,e,f,g ze str.94)
5.Odwaga jako bardzo ważna wartość życiowa każdego człowieka.
Zadanie domowe:
1.W zeszycie wykonaj polecenie 1-h ze str.94.
2.Wyjaśnij w zeszycie co oznaczają słowa:
odwaga cywilna, uczciwość, bierność. Skorzystaj z internetu lub z wiadomości ze str.94.
3.Podręcznik – ćw.2 str.95.
****************************************************
Lekcja 20
11 lutego 2025r
12 lutego 2025r (lekcja odwołana)
Temat; Uczymy się solidarności.
Grupa środowa proszona jest o wpisanie poniższych punktów do zeszytu i wykonanie poleceń umieszczonych w nawiasach.
1.Co to jest solidarność? (wpisz do zeszytu definicję korzystając z informacji ze str.80)
2.Jakich cech wymaga od nas solidarność w pracy? (wpisz 5 cech do zeszytu – str.80)
3.Kiedy ludzie są ze sobą solidarni? (przeczytaj informacje ze str.81 i wpisz do zeszytu trzy wybrane przykłady np. oddawanie krwi potrzebującym……)
4.Analiza tekstu pt.,,Mała bohaterka”. (str.77,78, ustnie polecenie 1c,d,e)
Zadanie domowe – dla grupy wtorkowej i środowej
1.Książka – ćw.1 str.79; ćw.2 str.80 oraz ćw.3 str.81.
2.Przygotuj się do krótkiego testu – prawidłowa pisownia wyrazów z ,,ó” i ,,u”. Wyrazy ze str.156 i 162,zaznaczone na poprzedniej lekcji.
****************************************************
Lekcja 19
4 lutego 2025r
5 lutego 2025r
Temat; Ostatnia droga Ojca Kolbe.
Prawidłowa pisownia wyrazów z ,,u”.
1. Życiorys Maksymiliana Kolbe.
2.Czym zajmował się Maksymilian Kolbe przed wybuchem II wojny światowej?
3.Zapoznanie się z tekstem pt.,, O pamiętnym dniu w obazie w Auschwitz”. (kartki dodatkowe)
4.Ojciec Kolbe jako ,,Apostoł miłosci do drugiego człowieka”
5.Zasady prawidłowej pisowni wyrazów z ,,u”. (str.162)
Zadanie domowe:
1 Podręcznik – cała str.163 i 164.
2.W zeszycie – napisz notatkę o Maksymilianie Kolbe.
****************************************************
Lekcja 18
28 stycznia 2025r
29 stycznia 2025r
Temat; ,,Ludzie – ludziom zgotowali ten los”.
1.Obozy koncentracyjne jako miejsca zagłady ludności.
2.Obozy koncentracyjne na terenie Niemiec i Polski.
3.Historia powstania obozu koncentracyjnego Auschwitz- Birkenau. (kartki dodatkowe, YouTube)
4.Cierpienie, przemoc fizyczna i psychiczna, niewolnicza praca, głód, eksperymenty medyczne, śmierć jako codzienność w obozach.
5.Fragmenty uroczystości obchodów 80-tej rocznicy wyzwolenia Asuchwitz.
6.Dlaczego dzisiejszy świat należy nauczyć tolerancji? (dyskusja)
Zadanie domowe:
1.Obejrzyj uroczystości obchodów 80-tej rocznicy wyzwolenia Asuchwitz.
2.W naszej kościelnej kaplicy znajdź symbole związane z Maksymilianem Kolbe.
3.Proszę o uzupełnienie brakujących tematów i prac domowych. (dla zapominalskich)
****************************************************
Lekcja 17
21 stycznia 2025r – lekcja odwołana
22 stycznia 2025r – lekcja odwołana
( grupa wtorkowa i grupa środowa)
Temat; ,,Wielka Emigracja”
Zasady pisowni ,,ó” wymiennego i niewymniennego.
1.Losy Polaków po upadku powstania.
2.Co to jest emigracja i dlaczego ludzie emigrują?
3.Dlaczego wybitni Polacy opuszczali swą ojczyznę po powstaniu listopadowym?(Historia str.59)
4.Kto tworzył ,,wielką emigrację” i czym zajmowali się Polacy, którzy do niej należeli?(Historia str.59)
5.Zasady prawidłowej pisowni ,,ó”. (Podręcznik str.154 i 156)
Praca samodzielna
- Proszę o przepisanie do zeszytu tematu lekcji i punktów.
- Z książki do historii proszę przeczytać informacje ze str.59 i wykonać w zeszycie ćw.A str.59.
- Podręcznik – zapaznaj się z informacjami i wykonaj ćwiczenia ze str.154,155,156 oraz 157.
****************************************************
Lekcja 16
14 stycznia 2025r
14 stycznia 2025r
Temat: Powstanie Listopadowe.
Prawidłowe stosowanie przyimków.
1.Sytuacja polityczna w Europie po rozbiorach Polski.
2.Przyczyny, przebieg i upadek Powstania Listopadowego. (historia – str.58, internet)
3.Losy Polaków po upadku powstania.
4.Prawidłowe stosowanie przyimków – przyimki występujące z przymiotnikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami. (str.104)
Zadanie domowe:
1.Podręcznik – cała strona 104,105,106.
2.Historia – ćw.A str 58. (w zeszycie)
****************************************************ie
Lekcja 15
7 stycznia 2025r
8 stycznia 2025r
Temat; ,,Tak bardzo pragnąłem…”
Prawidłowe używanie przyimków.
1.Co to jest ,,talent” i jak należy go rozwijać? (dyskusja)
2.Zapoznanie się z fragmentem noweli Henryka Sienkiewicza pt.,,Janko Muzykant”. (str.37, fragmenty filmu z YouTube pt.,,Janko Muzykant Film”)
3.Życie dzieci w drugiej połowie XIX wieku. (str.39)
4.Jak mogłoby wyglądać życie Janka Muzykanta w dzisiejszych czasach? (dyskusja)
5.Zasady prawidłowego używania przyimków.(str.96,97)
Zadanie domowe:
1.Książka – ćw.6,7,8 str.98 oraz cała strona 99.
2.Ćwiczenie – 1 str.38.
****************************************************
Lekcja 14
17 grudnia 2024r
18 grudnia 2024
Temat: Boże Narodzenie jako czas radości.
1.Jak wyglądają święta w naszych domach?
2.Kolędy – historia ich powstania, najpopularniejsze kolędy w Polsce.
3.Co wiemy o Bożym narodzeniu? (str.88 i 89)
4.Jak obchodzone są święta Bożego Narodzenia na świecie?
5.Wigilia klasowa i spotkanie z Mikołajem.
“Z okazji Bożego Narodzenia
Składam Wam serdeczne życzenia:
Niech Wam święta miłe będą,
Z dźwiękiem śpiewu i kolędą.
Z wigilią tuż po zmroku,
I w radosnym Nowym Roku.” – Ewa Klepko
****************************************************
Lekcja 13
10 grudnia 2024r
11 grudnia 2024
Temat; Pracowitość jako cenna wartość.
1.Co to jest pracowitość? (dyskusja i próba definicji – str.73)
2.Kiedy możemy powiedzieć o sobie,że jesteśmy pracowici? (str.73)
3.Co to jest wywiad i jakie są jego zasady?
4.Rodzaje wywiadów.
5.Analiza tekstu pt.,,Spotkanie z gwiazdą” (str.71)
6.Dlaczego, jeśli chcemy osiągnąć w życiu sukces musimy być pracowici?
Zadanie domowe:
1.Napisz wywiad ze znaną osobą (np. pisarz,piosenkarz, sportowiec). Proszę zadać minimum 10 pytań i odpowiedzi.
2.Proszę o przyniesienie podręcznika i ołówka.
3.Pamiętaj o smakołykach na wigilię
****************************************************
Lekcja 12
3 grudnia 2024r
4 grudnia 2024r
Temat; Młodzież w czasach wojny i pokoju.
1.Dyskusja na temat tekstu pt.,,Chłopiec z pociagu”.
2.Jak żyło się młodzieży w czasach wojny a jak obecnie?
3.Zagrożenia dla młodzieży kiedyś (śmierć, strach, kalectwo) a dzisiaj (narkotyki, alkohol,hejt).- str.60
4.Zapoznanie się z tekstem pt.,,Ewa i Wojtek”. (str.64, ustnie pytania 1,2,3,4,5,6,7 str.65)
5.Co to jest dyskrecja? (dyskusja)
6.Dyskrecja jako piękna cecha naszego charakteru. (tekst – ,,Kącik nastolatka” ze str.66)
Zadanie domowe:
1.Napisz w zeszycie – ,,Czy jesteś dyskretny?” (str.66)
2.Wyjaśnij w zeszycie – Co to jest wywiad i jakie są jego rodzaje? (internet)
***************************************************
Lekcja 12a
26 listopada 2024r.
(grupa wtorkowa)
Temat; Dzień Dziękczynienia.
Tłumaczenie tekstów.
1.Przypomnienie historii Święta Dziękczynienia.
2.Za co dziekujęmy w w tym dniu?
3.Jak obchodzimy Dzień Dziękczynienia w naszych domach?
4.Zasady prawidłowego tłumaczenia tekstów. (kartki dodatkowe – praca w grupach)
Wszystkim uczniom i ich rodzinom życzę radosnego Święta Dziękczynienia.
****************************************************
Lekcja 11
19 listopada 2024r.
20 listopada 2024r.
Temat; Prawidłowa pisownia wyrazów z,,rz”, ,,ż” oraz ,,sz”.
1.Fryderyk Chopin – omówienie spotkania z p.Kazimierzem Brzozowskim.
2.Dyktando.
3.,,Rz” wymienne, niewymienne i w zakończeniach ,,arz” oraz ,,erz”.
– ćwiczenia ze str.53,54,55.
4.,,Ż” – zasady prawidłowej pisowni – zapoznanie z regułami i wykonanie ćwiczeń ze strony 67,68 i 69.
Zdanie domowe:
1.Przeczytaj tekst pt.,,Chłopiec z pociągu” ze str.57 i 58.
2.Wykonaj ćw.2 str.58 i ćw.3 str.59.
3.Ćwiczena – cała strona 56; ćw.5 str.69 oraz cala strona 70.
****************************************************
Lekcja 10
13 listopada 2024r.
(grupa wtorkowa i środowa)
Temat; Fryderyk Chopin jako wybitny polski kompozytor.
Spotkanie z p.Kazimierzem Brzozowskim, który przybliżył nam postać wielkiego kompozytora Fryderyka Chopina:
1.Fakty i ciekawostki związane z życiem Fryderyka Chopina.
2.Dlaczego Chopin opuścił ojczyznę i emigrował do Francji?
3.Jakie znaczenie dla Polaków miała muzyka Chopina?
4.Słuchanie fragmentów utworów muzycznych naszego wybitnego kompozytora (polonezy,mazurki,preludia) w wykonaniu naszego gościa.
Zadanie domowe:
Proszę pamiętać o wykonaniu pracy domowej z poprzedniej lekcji.
****************************************************
Lekcja 9
5 listopada 2024r.
6 listopada 2024r.
Temat; Święto Niepodległości Polski.
Pisownia wyrazów z ,,rz”.;
1.Co to jest niepodległość i patriotyzm?
2.Droga Polski do niepodległości po 123 latach zaborów. (internet)
3.Przypomnienie wiadomości o symbolach narodowych.
4.,,Rz” wymienne, niewymienne i w zakończeniach ,,-arz” oraz ,,-erz”. (str.53,54,55)
5.,,Rz” po spółgłoskach – g,w,b,t,ch,j,d,k,p. (str.61)
Zadanie domowe:
1.Książka – ćwiczenia ze str.61, 62 i 63.
2.Uzupelnij kartki dodatkowe. (wykreślanka)
3.Przygotuj się do dyktanda – str.51. (za dwa tygodnie)
W przyszłym tygodniu grupa wtorkowa przychodzi w środę (13 listopada).
Spotykamy się wszyscy (grupa wtorkowa i środowa) w sali Jana Pawła II o godz.6.45pm na spotkaniu, które przybliży nam postać Fryderyka Chopina.
Serdecznie zapraszam.
****************************************************
Lekcja 8
29 października 2024r.
30 października 2024r.
Temat; Pamiętajmy o Tych co odeszli…
Odmiana rzeczowników.
1.Dzień Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny – historia powstania tych świąt. (str.52)
2.Jak Polacy obchodzą 1 i 2 listopada?
3.Jak wyglądają polskie i amerykańske cmentarze? (internet)
4.Jakie nastroje wywołuje pamięć o śmierci? (str.51)
5.Co to są ,,epitafia”? (str.50)
6.,,Śpieszmy się kochać ludzi, tak szybko odchodzą.” (ks.J.Twardowski) – dyskusja
7.Odmiana rzeczowników. (kartki dodatkowe)
Zadanie domowe:
1.Książka – ćw.2 str.51 oraz ćw.3 str.52.
2.Uzupełnij kartki dodatkowe.(odmiana rzeczownika)
****************************************************
Lekcja 7
22 października 2024r.
23 października 2024r.
Temat; ,,Nie rozumieją, że ja chcę…”
Odmiana rzeczownika przez przypadki.
1.Co to jest dyskusja?
2.Zasady poprawnej dyskusji. (str.44)
3.Co to znaczy postawa roszczeniowa? (Należy mi się cały świat)
4.Zapoznanie się z tekstem pt.,,Nie rozumieją, że ja chcę…” (str.43)
Ustnie pytanie 1,2,3,4 str.44 oraz polecenie 1 str.44.
5..Dyskusja na temat rad zamieszczonych w ,,Kąciku nastolatka”.(str.45)
6.Odmiana rzeczownika przez przypadki.(str.40)
Zadanie domowe:
Wykonaj ćwiczenie 4b ze str.40 oraz ćwiczenia ze str.41 i 42.
****************************************************
Lekcja 6
15 października 2024r.
16 października 2024r.
Temat; Październik Miesiącem Dziedzictwa Narodowego.
1.Test – duże i małe litery.
2.Co to jest dziedzictwo narodowe? (definicja)
3.Październik jako miesiąc w którym Polonia jest szczególnie dumna ze swojego pochodzenia, pamięta o polskich osiągnięciach i sławnych Polakach.
4.Sławni Polacy i ich zasługi dla Polski.
5.Jan Paweł II jako wybitny Polak. (ciekawostki z życia papieża; zdjęcia i filmy archiwalne)
Zadanie domowe:
Zaplanuj tydzień bez komputera. Szczegóły znajdują się w zadaniach domowych – 1 str.32.
Pracę proszę wykonać na kartkach, technika dowolna.
****************************************************
Lekcja 5
8 października 2024r.
9 października 2024r.
Temat; Komputer – przyjaciel czy wróg?
1.,,Małe i duże litery” – powtórzenie wiadomości.
2.Co to jest uzależnienie? (próba definicji, test ze str.31)
3.Ciemne i jasne strony korzystania z komputera.
4.Jak należy postępować aby nie uzależnić się od komputera, alkoholu i narkotyków?
5.,,Czy komputer jest naszym przyjacielem czy wrogiem?” (dyskusja)
Zadanie domowe:
1.Przygotuj się do testu – duże i małe litery.
2.Podręcznik – ćw.1,2 str.31 oraz ćw.3 str.32.
3.Zaplanuj tydzień bez komputera. Szczegóły znajdują się w zadaniach domowych – 1 str.32.
Pracę proszę wykonać na kartkach, technika dowolna, termin oddania za 2 tygodnie.
****************************************************
Lekcja 4
1 października 2024r.
2 października 2024r.
Temat; Kiedy piszemy małe a kiedy duże litery w wyrazach?
1.Zasady pisowni dużych liter w wyrazach (str.19)
– imiona i nazwiska ludzi oraz imiona zwierząt
– nazwy mieszkańców, kontynentów i państw
– nazwy miast, wsi, ulic i placów
– nazwy miejsc na Ziemi i w kosmosie
– tytuły książek i nazwy świąt.
2.Małą literą piszemy (str.19):
– przymiotniki od nazw kontynentów, krajów i miast
– nazwy miesięcy i dni tygodnia
– zwyczaje i obrzędy
– nazwy historyczne.
3.Małe i duże litery – ćw.7 str.20 oraz ćw.8 str.21.
Zadanie domowe:
1.Książka – wykonaj ćwiczenia 4,5,6 ze str.20; ćw.9,10 str.21 oraz ćw.11 str.23.
2. Naucz się czytać – ,,Młodzież dziś”. (str.30)
****************************************************
Lekcja 3
24 września 2024r.
25 września 2024r.
Temat; ,,Dlaczego warto wierzyć w siebie?”
1.Co to znaczy – ,,wierzyć w siebie?
2.Jakie mamy słabości i jak z nimi walczyć? – dyskusja
3.Zapoznanie się z tekstem pt.,,Niezapomniana lekcja “. (str.10; ustnie 1,2,3,5,6 str.11)
4.Pracujemy nad rozwojem słownictwa. (przymiotniki charakteryzujące panią Kasię i jej lekcję, str.11)
5.,,Bądz najlepszym, czym potrafisz być”. (dyskusja)
Zadanie domowe:
1.Przeczytaj ,,Kącik nastolatka”. (str.12)
2.Napisz pracę na temat: ,,Moja niezapomniana lekcja”. (na kartkach, 10-15 zdań)
****************************************************
Lekcja 2
17 września 2024r.
18 września 2024r.
Temat:,,Mazurek Dąbrowskiego jako pieśń narodowa”.
1.Nasze polskie symbole narodowe.
2.Historia powstania naszego hymnu państwowego. (Legiony Polskie we Włoszech)
3.Porównanie tekstu oficjalnego i orginalnego ,,Mazurka Dąbrowskiego”. (kartki dodatkowe)
4.Jan Henryk Dąbrowski, Napoleon Bonaparte, Stefan Czarniecki jako ważne postacie historyczne występujące w naszym hymnie państwowym.
5.Hymn państwowy – kiedy go śpiewamy i jak należy się wtedy zachowywać? (dyskusja)
Zadanie domowe :
1.Historia – w zeszycie wykonaj ćw.A str.57.
2.Przeczytaj informacje ze str.33 i wykonaj ćwiczenia ze str.35 i 36.
****************************************************
Lekcja 1
10 września 2024r.
11 września 2024r.
Temat: Organizacja całorocznej pracy.
Polonia na świecie.
1. Omówienie regulaminu szkoły i ucznia.
2. Zasady bezpieczeństwa na terenie klasy i szkoły.
3.Program naucznia w klasie 7.
4.Jak spędzaliśmy tegoroczne wakacje?
5.Dlaczego Polacy emigrowali ze swojej ojczyzny?
6.Polonia na świecie.
Zadanie domowe:
1.Przeczytaj z rodzicami regulamin ucznia.
2.Napisz w zeszycie tekst ,,Mazurka Dąbrowskiego”.
3.Odpowiedz w zeszycie na pytania:
a) Co to jest hymn narodowy?
b) Kto jest autorem słów naszego hymnu?
c) Wyjaśnij kim był Jan Henryk Dąbrowski.